Mechanizmy obronne

Wiele osób miało w swoim życiu sytuację, która była dla niej/niego tak stresująca, że chciałaby/chciałby jej uniknąć lub, o której wolałaby/wolałby nie myśleć. Czasem spotykamy osoby, z którymi boimy się nie konfrontować lub doświadczamy emocji, których nie chcemy świadomie przeżyć lub nasz umysł sam próbuje o nich zapomnieć, zmienić je lub wyolbrzymić/umniejszyć im.

Za pojęciem, które opisuje powyższe schematy stoi nie kto inny jak sam Zygmunt Freud. Pewnie już kiedyś natknęliście się na to pojęcie, które właśnie dzięki temu psychologowi na stałe zagościło w słowniku psychologii.

Mechanizmy obronne to zestaw metod, sposobów radzenia sobie z wewnętrznymi konfliktami, których celem jest ochrona osobowości, zmniejszenie lęku, poczucia winy czy frustracji. Najczęściej są one nieuświadomione, czyli nawykowe, automatyczne, często nie zdajemy sobie sprawy, że działamy właśnie pod ich wpływem.

Do pewnego nasilenia są dla nas korzystne, wręcz niezbędne, pomagają dostosować się i funkcjonować. Jednak gdy przybierają na silę mają odwrotne działanie i mogą niekorzystnie wpływać na nasze funkcjonowanie. Takie nasilenie występuje np. w zaburzeniach osobowości, mogą się one również zaostrzyć w różnych kryzysowych sytuacjach w życiu, podczas choroby czy depresji.

Występuje wiele różnych mechanizmów obronnych, które dzieli się na prymitywne i dojrzałe. Prymitywne mechanizmy obronne, to takie które są łatwiej dostępne jednak mniej efektywne w dłuższej perspektywie. Dojrzałe mechanizmy są bardziej świadome i przystosowawcze. Więcej o prymitywnych i dojrzałych obronach w następnych postach.

Tu warto zadać sobie pytanie: jakie mechanizmy obronne znasz Ty i jakie funkcjonują w Twoim organizmie?

Chcąc rozwinąć nieco temat i powiedzieć czym są i czym się różnią, należy wymienić dojrzałe i prymitywne mechanizmy obronne. W dużym skrócie, mechanizmy obronne mają pomóc nam radzić sobie z konfliktami wewnętrznymi. Jak można się domyślić, niektóre z tych sposobów są bardziej korzystne niż inne. Na podstawie tego kryterium są one dzielone. Otto Kernberg, amerykański psychoanalityk, wyodrębnił 3 kategorie, obrony dojrzałe, neurotyczne, zniekształcające zwane też prymitywnymi.

Obrony dojrzałe to te najbardziej adaptacyjne i elastyczne. Dzięki nim jednostka może uporać się z generującymi lęk sytuacjami w sposób, który wywołuje najmniej emocjonalnego cierpienia. Obrony te nie usuwają ani nie zniekształcają żadnego aspektu konfliktu w świadomości.

Obrony neurotyczne, bazujące na wyparciu, są mniej adaptacyjne i sztywniejsze. Działają one na zasadnie oddzialenia jakiegos aspektu konfliktu i odgrodzenia go od świadomości.

Najmniej adaptacyjne są obrony prymitywne. Opierają się one na dysocjacji, „rozszczepieniu”. Oznacza to że oba skonfliktowane aspekty doświadczenia są dopuszczane do świadomości jednak w oderwaniu od siebie. Są obecne w świadomości w różnym czasie lub w odniesieniu do innej relacji. Dzięki temu osoba nie musi ich ze sobą konfrontować i unika emocjonalnego cierpienia.

To dość książkowe rozważanie na temat mechanizmów obronnych może dać Ci do myślenia o tym jak Ty reagujesz i radzisz sobie z wewnętrznymi konfliktami i frustracjami. Natomiast, aby dogłębniej je poznać i móc zaradzić im, zrozumieć oraz polepszyć swoje życie, warto porozmawiać z ekspertem.

Zajrzyj w tym celu do naszej oferty, w ramach której Terapeutki różnych nurtów będą mogły pomóc Ci w taki sposób, jaki będzie dla Ciebie najbardziej komfortowy.

Poznaj również więcej ciekawostek na naszym Instagramie. Tam dzielimy się przydatną wiedzą i budujemy świadomą społeczność.